ဘဒၵကမာၻတြင္ ပြင့္ေတာ္မူေသာ ဘုရားငါးဆူ-------------------------------------------၁။ ကကုသန္ျမတ္စြာဘုရား၂။ ေကာဏဂံုျမတ္စြာဘုရား၃။ ကႆပျမတ္စြာဘုရား၄။ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရား၅။ အရိေမေတၱယ်ျမတ္စြာဘုရား (ေနာင္ပြင့္ေတာ္မႈမည္)သာသနာေတာ္သံုးရပ္----------------------၁။ ပရိယတၱိ သာသနာ = ပိဋကပ္စာေပသင္ၾကားျခင္း၂။ ပဋိပတၱိ သာသနာ = တရားေတာ္ႏွင့္အညီက်င့္ျခင္း၃။ ပဋိေ၀ဒ သာသနာ = ထိုးထြင္းသိျမင္ျခင္းရတနာသံုးပါး-------------၁။ ဘုရား၂။ တရား၃။ သံဃာေဂါတမဗုဒၶျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိသင့္ေသာအခ်က္မ်ား---------------------------------------------------------------ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖခမည္းေတာအမည္ = သုေဒါၶဓနျမတ္စြာဘုရား၏ မယ္ေတာ္အမည္ = မယ္ေတာ္မာယာျမတ္စြာဘုရား၏ ေမြးဖြားရာဇာတိ = ကပၸိလ၀တ္ျမတ္စြာဘုရား၏ ငယ္နာမည္ = သိဒၶတၱမင္းသားျမတ္စြာဘုရား၏ ၾကင္ယာေတာ္ = ယေသာ္ဓရာျမတ္စြာဘုရား၏ သားေတာ္ = ရာဟုလာျမတ္စြာဘုရား၏ ဖြားဖက္ေတာ္ခုႏွစ္ေယာက္= ေမာင္စံ၊ က႑ကျမင္း၊ ကာဠဳဒါရီအမတ္၊ေရႊအိုးၾကီးေလးလံုး၊ ညီေတာ္အာနႏၵာ၊ ယေသာ္ဓရာ၊ ေဗာဓိေညာင္ပင္သံေ၀ဇနိယ ေလးဌာန---------------------၁။ ျမတ္စြာဘုရားဖြားျမင္သည့္အရပ္ = လံုမၺနီဥယာဥ္၂။ ဘုရားအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူေသာေနရာ = ဗုဒၶဂါယာ၃။ ဓမၼစၾကာတရားဦးေဟာေတာ္မူေသာေနရာ = မိဂဒါ၀ုန္ေတာ၄။ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေသာေနရာ = ကုသိနာရုံသတၱဌာန ခုႏွစ္ပါး-----------------၁။ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူေသာ ေဗာဓိေညာင္ပင္၏ အေရွ႕ေျမာက္တစ္လံကြာ ေရႊပလႅင္ဌာန၂။ ေဗာဓိပင္၏ ေျမာက္ဘက္ ၁၀ လံကြာဌာန အနိမိသအရပ္၃။ ေဗာဓိပင္ႏွင့္ အနိမိသအၾကားႏွစ္လံကြာဌာန ရတနာစၾကၤ ံ၄။ ေဗာဓိပင္၏ အေနာက္ေျမာက္ ၁၅ လံကြာ ရတနာဃရေရႊအိမ္၅။ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ ၃၂ လံကြာ အဇပါလ ဆိတ္ေက်ာင္းေညာင္ပင္၆။ ေဗာဓိပင္၏ အေရွ႕ေတာင္ ၁၅ လံကြာ မုစလိႏၵာအိုင္၀ယ္ နဂါးပါးျပင္းေအာက္ဌာန၇။ ေဗာဓိပင္၏ ေတာင္ဘက္ ၁၁ လံကြာ လင္းလြန္းပင္အရပ္ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ကိုးပါး----------------------၁။ အရဟံ = ပူေဇာ္အထူးခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။၂။ သမၼာသမၺဳေဒၶါ = အလံုးစံုေသာတရားအေပါင္းကိုသိျမင္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။၃။ ၀ိဇၨာစရဏသမၸေႏၷာ = ၀ိဇၨာသံုးပါး၊ ၀ိဇၨာရွစ္ပါး၊ စရဏတရား ၁၅ပါး တို႔ႏွင့္ျပည့္စံုေတာ္မူေသာဂုဏ္။၄။ သုဂေတာ = ေကာင္းေသာစကားကိုသာဆိုေတာ္မူေသာဂုဏ္။၅။ ေလာက၀ီဒူ = ေလာကသံုးပါးကုိသိေတာ္မူအပ္ေသာဂုဏ္။၆။ အႏုတၱေရာ ပုရိသ ဓမၼသာရထိ= မယဥ္ေက်းေသာ လူနတ္ျဗဟၼာသတၱ၀ါတို႔ကိုယဥ္ေက်းေအာင္ဆံုးမေသာဂုဏ္။ရ။ သတၳာေဒ၀မႏုႆာနံ = နတ္လူတို႔၏ ဆရာျဖစ္ေသာမူေသာဂုဏ္။၈။ ဗုေဒၶါ = သစၥာေလးပါးကို သိေတာ္မူေသာဂုဏ္။၉။ ဘဂ၀ါ = ဘုန္းေတာ္ေျခာက္ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူေသာဂုဏ္။တရားဂုဏ္ေတာ္ ေျခာက္ပါး---------------------------၁။ သြာကၡာေတာ = တရားေတာ္၏ အစအလယ္အဆံုးေကာင္းေသာဂုဏ္။၂။ သႏိၵဌိေကာ = ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ မဂ္ပညာျဖင့္ ကိေလသာကိုေအာင္တတ္ေသာဂုဏ္။၃။ အကာလိေကာ = အခါမလင့္ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေပးတတ္ေသာဂုဏ္။၄။ ဧဟိပႆိေကာ = လာလွည့္ရႈလွည့္ဟူ၍ အစီရင္ကိုခံထိုက္ေသာဂုဏ္။၅။ ၾသပေနယ်ိေကာ = စိတ္ႏွင့္မခြာဘဲေဆာင္ျခင္းငွာထိုက္ေသာဂုဏ္။၆။ ပစၥတၱံေ၀ဒိတေဗၺာ၀ိညူဟိ = ပညာရွိတို႔စိတ္၌ သိအပ္ခံစားအပ္ေသာဂုဏ္။သံဃာ့ဂုဏ္ေတာ္ ကိုးပါး-----------------------၁။ သုပၸဋိပေႏၷာ = သိကၡာက်င့္၀တ္တုိ႔ကို ေကာင္းစြာက်င့္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။၂။ ဥဇုပၸဋိပေႏၷာ = သိကၡာက်င့္၀တ္တို႔ကို ေျဖာင့္မတ္စြာက်င့္ေသာဂုဏ္။၃။ ဥာယပၸဋိပေႏၷာ = နိဗၺာန္၏ အက်ိဳးငွာ က်င့္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။၄။ သာမိစိပၸဋိပေႏၷာ = အရိုအေသျပဳထိုက္ေအာင္ သိကၡာတို႔ကိုရိုေသထိုက္ေသာဂုဏ္။၅။ အာဟုေနေယ်ာ = အေ၀းမွေဆာင္၍ သီလ၀ႏ ၱတို႔အား လွဴအပ္ေသာ ပစၥည္းကိုခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။၆။ ပါဟုေနေယ်ာ = ခ်စ္ခင္ႏွစ္လိုအပ္ေသာဧည့္သည္တို႔အဖို႔ စီရင္ထားေသာျမတ္ေသာအလွဴကိုခံေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။ရ။ ဒကၡိေနေယ်ာ = တမလြန္ေလာကကို ယံုၾကည္၍ေပးအပ္ေသာ ျမတ္ေသာအလွဴကိုခံေတာ္မူထိုက္ေသာဂုဏ္။၈။ အဥၨလီကရဏီေယ်ာ = ေကာင္းမူကိုအလိုရွိသူတို႔ လက္အုပ္ခ်ီ၍ ရွိခိုးျခင္းငွာထိုက္ေတာ္မူေသာဂုဏ္။၉။ အႏုတၱရံပုညေခတၱံ = ေကာင္းမူတည္းဟူေသာ မ်ိဳးေစ့တို႔၏ စိုက္ပ်ိဳးရာလယ္ေျမေကာင္းသဖြယ္ျဖစ္ေသာဂုဏ္။အႏွစ္သံုးပါး-------------၁။ ဒါန ၂။ သီလ ၃။ ဘာ၀နာပစၥည္းေလးပါး--------------၁။ ဆြမ္း ၂။ ေဆး ၃။ သကၤန္း ၄။ ေက်ာင္းဆီမီးကပ္လွဴျခင္းအက်ိဳးႏွစ္ပါး------------------------------၁။ ပကတိမ်က္စိၾကည္လင္ျခင္း၂။ ဥာဏ္ (မ်က္စိ)ၾကည္လင္ျခင္းဆြမ္းအက်ိဳး ငါးပါး-----------------၁။ အာယု = အသက္ရွည္ျခင္း၂။ ၀ဏၰ = အဆင္းလွျခင္း၃။ သုခ = ခ်မ္းသာၾကီးျခင္း၄။ ဗလ = ခြန္အားၾကီးျခင္း၅။ ပရိဘာန = ဥာဏ္ပညာၾကီးျခင္းပန္းလွဴရသည့္ အက်ိဳးသံုးပါး----------------------------၁။ ရုပ္ရည္လွပသည္။၂။ ခႏၵာကိုယ္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစသည္။၃။ ခံတြင္းအနံ ေမႊးၾကည္ေစသည္။သီလရွိသူ ရႏိုင္ေသာအက်ိဳး ငါးပါး---------------------------------၁။ စည္းစိပ္ဥစၥာရရွိႏိုင္သည္။၂။ ဂုဏ္သတင္းေက်ာ္ၾကားႏိုင္သည္။၃။ တင့္တင့္တယ္တယ္ေနနိုင္သည္။၄။ မေတြမေ၀ဘဲေသရမည္။၅။ ေသျပီးေနာက္ ေကာင္းေသာဘ၀ေရာက္ႏိုင္သည္။တရားနာျခင္း၏ အက်ိဳး ငါးပါး-----------------------------၁။ မၾကားဖူးေသာ ထံုနည္းပံုစံ တရားေကာင္းတုိ႔ကို ၾကားရျခင္း။၂။ ၾကားဖူးေသာ တရားေကာင္းကို အဖန္တလဲလဲ မွတ္မိေအာင္နာၾကားရျခင္း။၃။ ယံုမွားသံသယကို ေဖ်ာက္ႏိုင္ျခင္း။၄။ အယူ၀ါဒကို ေျဖာင့္မတ္စြာ ယူႏိုင္ျခင္း။၅။ သဒၶါယံုၾကည္ေသာစိတ္တိုးပြားေစျခင္း။ေမတၱာအက်ိဳး ၁၁ ပါး---------------------၁။ ခ်မ္းသာစြာအိပ္ရသည္။၂။ ခ်မ္းသာစြာႏိုးရသည္။၃။ မေကာင္းေသာအိမ္မက္မျမင္၄။ လူနတ္ခ်စ္သနားသည္။၅။ ေဘးလြတ္ေအာင္နတ္တို႔ေစာင္မသည္။၆။ မီးမေလာင္ႏိုင္၇။ ဓားလက္နက္မထိႏိုင္၈။ အဆိပ္ႏွင့္မေသႏိုင္၉။ မေကာင္းေသာစိတ္ေပ်ာက္သည္။၁၀။ မ်က္ႏွာအဆင္းလွသည္။၁၁။ မေတြေ၀ဘဲေသ၍ ျဗမၼာျပည္သို႔ေရာက္သည္။သည္းခံျခင္းအက်ိဳး ငါးမ်ိဳး-------------------------၁။ လူအမ်ားခ်စ္ျခင္း။၂။ ရန္ျငိမ္းျခင္း။၃။ အျပစ္နည္းျခင္း။၄။ မေတြမေ၀ေသရျခင္း။၅။ သုဂတိဘ၀သို႔လားရျခင္း။အပယ္ေလးပါး--------------၁။ ငရဲ ၂။ တိရိစာၦန္ ၃။ ျပိတၱာ ၄။ အသူရကာယ္ကပ္သံုးပါး----------၁။ ဒုဗိ ၻကၡႏ ၱရကပ္ = ငတ္မြတ္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္၂။ သတၱႏ ၱရကပ္ = လက္နက္ေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္၃။ ေရာဂႏ ၱရကပ္ = ေရာဂါေဘးေၾကာင့္ ပ်က္စီးေသာကပ္ရပ္ျပစ္ရွစ္ပါး------------၁။ ငရဲ = ခ်မ္းသာမႈအလ်ဥ္းမရွိေသာအရပ္၂။ တိရစာၦန္ = နိဗၺာန္ႏွင့္ဖီလာ မိုးကိုေက်ေပးေသာသတၱ၀ါ၃။ ျပိတၱာ = ကိုယ္လက္အဂၤါ မမွ်တေသာသတၱ၀ါ၄။ အသညေဇာ = ခႏၶာကိုယ္တစ္ပါးသာရွိ၍ အသက္နာမ္မရွိေသာ ျဗဟၼာဘံု၅။ ပစၥႏ ၱေရာ = ရတနာသံုးပါး မသိ၊ မရွိေသာ ေတာခ်ံဳ အံုျခားအရပ္၆။ မိစာၦဒိဌိ = မွားေသာအယူရွိေသာ လူမ်ိဳးစု၇။ ၀ိကလိျႏိၵယ = သစၥာေလးပါးတရားကိုနာၾကားရေသာ္၈။ ဗုဒၶသုေညာ တိေဟတုေကာ = အသိအလိမၼာႏွင့္ျပည့္စံုေသာ္လည္းဘုရားပြင့္ေသာကာလႏွင့္လြဲ၍ လူျဖစ္ရျခင္း။ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါး---------------၁။ ေရ ၂။ မီး ၃။ မင္းဆိုး ၄။ သူခိုး ၅။ မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာသူ၀ိပတၱိတရား ေလးပါး (၀ိပတၱိ-ေဖာက္ျပန္ခၽြတ္ယြင္းျခင္း)---------------------၁။ ဂတိ၀ိပတၱိ = အပါယ္ေလးဘံုတို႔၌ျဖစ္ရျခင္း။၂။ ဥပဓိ၀ိပတၱိ = ရုပ္အဆင္းအဂါၤ (ဥပဓိ)ခ်ိဳ႔တဲ႔ျခင္း။၃။ ကာလ၀ိပတ၁တိ = ေခတ္ပ်က္ ကာလပ်က္၊ မင္းဆိုးမင္းယုတ္တို႔အုပ္ခ်ဳပ္ေသာကာလ၌ ၾကံုရျခင္း။၄။ ပေယာဂ၀ိပတၱိ = အသိအလိမၼာ ဥာဏ္ပညာမရွိ၊ သတိ ၀ီရိယလည္းမရွိ၍ လုပ္မွားကိုင္မွား အျပစ္က်ူးလြန္မိျခင္း။ဗ်သနတရား ငါးပါး-------------------၁။ ဥာတိဗ်သန = ေဆြမ်ိဳးဥာတိတို႔ ေသေက်ပ်က္စီးျခင္း၂။ ေဘာဂဗ်သန = ရာထူးဂုဏ္သိမ္ စည္းစိမ္ဥစၥာေလ်ာက်ပ်က္စီးျခင္း၃။ ေရာဂဗ်သန = အနာေရာဂါ ႏွိပ္စက္ပ်က္စီးျခင္း၄။ သီလဗ်သန = အက်င့္သီလပ်က္စီးျခင္း၅။ ဒိဌိဗ်သန = အယူ၀ါဒ လြဲမွားပ်က္စီးျခင္းကိေလသာ သံုးပါး-------------------၁။ ေလဘ ၂။ ေဒါသ ၃။ ေမာဟကာလ သံုးပါး-------------၁။ အတိတ္ = လြန္ေလျပီးေသာကာလ၂။ ပစၥဳပၸါန္ = လက္ရွိကာလ၃။ အနာဂတ္ = ေနာင္ကာလအဂတိတရား ေလးပါး---------------------၁။ ဆႏၵ ၂။ ေဒါသ ၃။ ဘယာ ၄။ ေမာဟမ်က္ေမွာက္စည္းစိမ္ပ်က္စီးေၾကာင္းတရား သံုးပါး-----------------------------------------------၁။ ဣတိၳဓုတၱ = မိန္းမလိုက္စားျခင္း၂။ သုရာဓုတၱ = ေသေသာက္ၾကဴးျခင္း၃။ အကၡဓုတၱ = ေလာင္းကစားျခင္းသရဏဂုံပ်က္ရေသာအေၾကာင္း ႏွစ္ပါး--------------------------------------၁။ မိစာၦဒိဌိအယူကိုေျပာင္းယူျခင္း ၂။ ေသဆံုးျခင္းကံသံုးပါး---------၁။ ကာယကံ = ကိုယ္ျဖင့္ျပဳျခင္း၂။ ၀စီကံ = ႏႈတ္ျဖင့္ျပဳျခင္း၃။ မေနာကံ = စိတ္ျဖင့္ျပဳျခင္းအာရုံ ေျခာက္ပါး ကာမဂုဏ္တရားမ်ား-----------------------------------၁။ ရႈပါရုံ = အဆင္းအာရုံ၂။ သဒၵါရံု = အသံအာရုံ၃။ ဂႏၶာရုံ = အနံအာရုံ၄။ ရသာရုံ = အရသာအာရုံ၅။ ေဖာဌဗၺရုံ = အေတြ႕အာရုံ၆။ ဓမၼာရုံ = တရားသေဘာအာရုံပိဋကတ္ သံုးပံု-----------------၁။ သုတၱန္ ၂။ ၀ိနည္း ၃။ အဘိဓမၼာေစတနာ သံုးတန္------------------၁။ ပုဗၺ = ၾကိဳတင္ေစတနာ၂။ မုဥၥ = ျပဳဆဲေစတနာ၃။ ပရ = ျပဳျပီးေစတနာေလာကပါလ တရားႏွစ္ပါး ( ေလာကကို ေစာင့္ေရွာက္ေသာ တရား။ )---------------------------------------------------------------------ဟိရီ = အျပစ္မကင္းေသာ အမႈ၊ မေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္ရမည္ကို ရွက္ျခင္း၊ဩတၱပၸ = အျပစ္မကင္းေသာ အမႈ၊ မေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္ရမည္ကို ေၾကာက္ျခင္း၊ေလာက သံုးပါး--------------၁။ သတၱေလာက = လူသတၱ၀ါမ်ား၏ ေလာက၂။ သခၤါရေလာက = ျဖစ္ပ်က္ျပဳျပင္ေလာက၃။ ၾသကာသေလာက = ရွိရွိသမွ်လူသတၱ၀ါအားလံုးရွိေသာေလာကျဗဟၼစိုရ္တရား ေလးပါး-----------------------၁။ ေမတၱာတရား ၂။ ကရုဏာတရား ၃။ မုဒိတာတရား ၄။ဥပကၡာတရားသမၸတိၱတရား ေလးပါး---------------------၁။ ကာလသမၸတိၱ = ေခတ္အခါေကာင္းႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရျခင္း။၂။ ဂတိသမၸတ = လူ႔ဘ၀နတ္ဘ၀ကဲ့သို႔ ေကာင္းေသာဂတိႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရျခင္း။၃။ ဥပဓိသမၸတ = ေျခလက္အဂၤါညီညာျပည့္စံုျခင္း၊ ရုပ္ရည္ရူပကာတင့္တယ္ျခင္း။၄။ ပေယာဂသမၸတ = ကာယကံ၊ ၀စီကံ၊ မေနာကံ ကံသံုးပါးျဖဴစင္ေကာင္းမြန္ျခင္း။သမၸဒါတရား ေလးပါး (မ်က္ေမွာက္ၾကီးပြားေၾကာင္းတရား ေလးပါး)-----------------------------------------------------------------၁။ ဥဌာနသမၸဒါ = ထၾကြလံု႔လ၀ီရိယႏွင့္ ျပည့္စံုမႈ၂။ အာရကၡသမၸဒါ = ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းႏွင့္ ျပည့္စံုမႈ၃။ ကလ်ာဏမိတၱသမၸဒါ = မိတ္ေဆြေကာင္းရွိမႈ၄။ သမဇီ၀ိတသမၸဒါ = မွ်တစြာအသက္ေမြးမႈခႏၶာ ငါးပါး------------၁။ ရူပကၡႏၶာ၂။ ေ၀ဒနာကၡႏၶာ၃။ သခၤါရကၡႏၶာ၄။ သညာကၡႏၶာ၅။ ၀ိညာဏကၡႏၶာသစၥာ ေလးပါး--------------၁။ ဒုကၡသစၥာ၂။ သမုဒယသစၥာ၃။ နိေရာဓသစၥာ၄။ မဂၢသစၥာေစတီ ေလးမ်ိဳး---------------၁။ ဓမၼေစတီ၂။ ဓါတုေစတီ၃။ ဥဒိၶႆေစတီ၄။ ပရိေဘာဂေစတီဥပါယ္တံမ်ဥ္ ေလးမ်ိဳး-----------------------၁။ ေဘဒဥပါယ္ = သေဘာထားအယူအဆကြဲလြဲေအာင္ ေသြးတုိးသပ္လွ်ိဳသည့္နည္းလမ္း။၂။ ဒဏၡဳဥပါယ္ = ေထာင္ခ်ျခင္း၊ အခ်ဳပ္ခ်ျခင္းစေသာ ဒဏ္ခတ္သည့္နည္းလမ္း။၃။ သာမဥပါယ္ = ရင္းႏွီးေအာင္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံျခင္း၊ ကိုယ္ဘက္ပါေအာင္ ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုစည္းရုံးျခင္းနည္းလမ္း။၄။ ဒါနဥပါယ္ = ေပးကမ္းျခင္းနည္းလမ္း။
No comments:
Post a Comment